NADZWYCZAJNY KONCERT SYMFONICZNY

Nadzwyczajny koncert symfoniczny

„Gloria Polonica”

w ramach obchodów 100-lecia

odzyskania niepodległości

Busko-Zdrój 2018

Na zaproszenie Burmistrza Miasta i Gminy Buska-Zdroju Waldemara Sikory i Proboszcza Kościoła Świętego Brata Alberta Chmielowskiego w Busku-Zdroju ks. Marka Podymy Warszawska Orkiestra Symfoniczna „SONATA” im. Bogumiła Łepeckiego zaprezentuje w ramach narodowych obchodów 100-lecia odzyskania niepodległości symfonię h-moll op. 24 Polonia Ignacego Jana Paderewskiego w kościele Świętego Brata Alberta Chmielowskiego w Busku-Zdroju 21 kwietnia 2018 r. o godz. 19.00

IGNACY JAN PADEREWSKI

Ignacy Jan Paderewski urodzony w 1860 r. we wsi Kuryłówka na Podolu. Jako wnuk i syn powstańców listopadowych i styczniowych znał on wysoką cenę obrony tożsamości narodowej w warunkach carskiego imperium, nie uznającego elementarnych praw człowieka i obywatela.

Twórczość kompozytorska Paderewskiego, wzorem twórczości Chopina, wchłonęła w mazurkach, krakowiakach, polonezach, tańcach góralskich skarby ludowego folkloru muzycznego, wzbogacając go własną artystyczną interpretacją. Twórczość ta inspirowana była również przez utwory narodowych wieszczów: Adama Mickiewicza i Zygmunta Krasińskiego oraz wybitnych poetów polskich: Adama Asnyka, Władysława Syrokomli i Kazimierza Tetmajera, a także francuskiego pisarza Catulle Mendesa – twórcę parnasizmu. Istotny wpływ na twórczość Paderewskiego wywierali współcześni mu kompozytorzy: Ryszard Wagner, Franciszek Liszt, Piotr Czajkowski, Pablo de Sarasate, Camille Saint¬Saens, Antoni Rubenstein.

Do największych dzieł Paderewskiego należą opera Manru do libretta Alfreda Nossiga, przedstawiającego kulturę polskich Romów, symfonii h-moll, przypominającej tragiczne losy powstania 1863 r. oraz nieukończonego koncertu skrzypcowego. Wybitną pozycję w muzyce światowej przyniosła Paderewskiemu przede wszystkim jego sztuka pianistyczna, którą prezentował w salach koncertowych Europy, obu Ameryk, Australii, Nowej Zelandii. Był on wspaniałym, w swojej epoce, interpretatorem dzieł: Bacha, Beethovena, Brahmsa, Debussy’ego, Haydna, Liszta, Griega, Wagnera a przede wszystkim Chopina. On, wydawca wszystkich utworów Chopina upowszechnił je na najpoważniejszych salach koncertowych świata przełomu XIX i XX w. Międzynarodową sławę, którą zdobył, potrafił wykorzystać w działalności społecznej w skali krajowej i międzynarodowej.

W 1910 r., ofiarując swojemu narodowi pomnik Władysława Jagiełły, dłuta Antoniego Wiwulskiego, wokół tegoż pomnika zjednoczył rodaków różnych opcji politycznych.

W polskiej kulturze politycznej Paderewski jest symbolem przyjaźni i współpracy polsko-amerykańskiej, polsko-francuskiej, polsko-szwajcarskiej. Z jego nazwiskiem historiografia polska wiąże m.in. Słynną deklaracje prezydenta Wilsona, złożoną 22 stycznia 1917 r. w senacie amerykańskim na temat prawa Polski do niepodległości, powtórzoną 8 stycznia 1918 r. w 13. punkcie jego programu pokojowego. Z wiarą w realizacje tego programu w szeregach Armii Polskiej we Francji walczyło po stronie aliantów 80 tysięcy żołnierzy polskich, w tym ponad 22 tysięcy ochotników Polonii amerykańskiej. Armią tą dowodził gen. Józef Haller. Ciesząc się poparciem prezydenta Wilsona i przywódców Ententy, Paderewski od 16 stycznia do 10 grudnia 1919 r. przewodził Radzie Ministrów, kierował Ministerstwem Spraw Zagranicznych i Delegacją Polską na Konferencję Pokojową w Paryżu.

Paderewski stawał często w obronie ofiar prześladowań politycznych w Polsce i w krajach reżimów totalitarnych i autorytarnych. W swojej siedzibie w Morges, w Szwajcarii, stworzył koalicję, autorytetów politycznych, walczących o przestrzeganie zasad demokracji parlamentarnej w Polsce w latach 1936 – 1939 r. Koalicja ta była podstawą gabinetu gen. Władysława Sikorskiego, powstałego w Paryżu 30 września 1939 r. po klęsce wrześniowej w wyniku agresji na Polskę armii niemieckiej i sowieckiej. Paderewski demaskował zbrodniczy charakter paktu Hitler-Stalin z 23 sierpnia 1939 r., nie znając jego tajnej klauzuli o podziale Polski. Rozwinięciem tego paktu był sowiecko-niemiecki układ o granicach i przyjaźni z 28 września 1939 r. W styczniu 1940 r. stanął on na czele rady Narodowej RP, namiastki parlamentu polskiego, współpracującego z rządem gen. Sikorskiego i z prezydentem RP Władysławem Raczkiem. Opiekował się, wkrótce po klęsce Francji, żołnierzami polskimi, którzy znaleźli schronienie w gościnnej Szwajcarii. Na prośbę premiera gen. Sikorskiego od 6 listopada 1940 r. do 29 czerwca 1941 r., tj. do ostatniego dnia swego życia, służył Polsce i Polonii przebywając w Stanach Zjednoczonych. Był on wówczas największym autorytetem dla Polaków różnych przekonań politycznych mimo sędziwego wieku. Utrzymywał on przyjacielskie kontakty z prezydentem Roosveltem i jego małżonką oraz byłym prezydentem Hooverem.

Kreśląc wizję wymarzonej III Rzeczpospolitej na kilka dni przed śmiercią pisał: By do każdego domu, każdej zagrody i warsztatu polskiego wróciły znów uśmiech zwycięstwa, szczęście i słońce pokoju. By słońce wolności świeciło jednakowo wszystkim, by wszyscy zrozumieli, że nie ma szczęścia w domu, gdy krzywda dzieje się sąsiadowi.

Symfonia h-moll „POLONIA” op. 24 Ignacego Jana Paderewskiego

Allegro vivace e molto appasionato Andante con moto Vivace

Opis dzieła

Symfonia h-moll jedyny utwór Paderewskiego tego rodzaju – to dzieło wieńczące kompozytorski dorobek wybitnego pianisty, patrioty i męża stanu. Nad tym monumentalnym muzycznym freskiem inspirowanym Powstaniem Styczniowym 1863 Paderewski pracował przez kilka lat. Symfonia „Polonia”, w której kompozytor maluje obrazami muzycznymi historię Polski poczynając od Lechusa 550 r. po czasy współczesne. Wydarzenia historyczne nie są „przedstawione” w partyturze chronologicznie. Wizja obrazów muzycznych u kompozytora była podyktowana stanem emocjonalnym i refleksją w danym momencie, w chwili pisania utworu.

Studiując partyturę stopniowo odkrywa się wartości artystyczne dzieła i obrazy – wydarzenia ściśle związane z naszą historią. W literaturze muzycznej istnieje wiele utworów programowych takich jak: 3 Symfonia „Bohaterska” L. van Beethovena, Symfonia fantastyczna Berlioza, czy obrazki z wystawy M. Mussorgskiego. Wizja programowa tych dzieł jest jednak wynikiem fantazji kompozytora i jest związana z jakimś bohaterem, artysta, dziełami malarskimi. Symfonia Paderewskiego łączy się nierozerwalnie z konkretną rzeczywistością, tragicznymi wydarzeniami mającymi miejsce w Polskiej historii na przestrzeni wieków.

Tworzywem pierwszej części utworu zaczynającej się podniosłym wstępem pełnym smutku i zadumy jest ekspresyjny temat – wiolonczel, fagotów, kontrabasów i tuby, oraz szereg znaczących stale powracających motywów muzycznych. Na pierwszy plan wysuwa się tutaj patetyczny „motyw przemocy” grany przez tonitruon puzony, wiolonczele i kontrabasy. Zbliżając się do końca tej części utworu w pewnym momencie poczynając od delikatnych ruchów poszczególnych instrumentów (nadzieja na powstanie Polski) powoli zagęszczającej się harmonii, rosnącej dynamiki do maksymalnych brzmień (potyczki i nasilenia powstańcze) niespodziewanie przerywa głos organów (msza za poległych powstańców) aby zakończyć tę część akordem h-moll, jakby wizją kompozytora o niepodległej Polsce, spełniona na mocy Traktatu Wersalskiego 28 czerwca 1919 r.

Odmienny, wyraźnie elegijny charakter ma druga część dzieła – jakby modlitwa za poległych Powstańców. Melodyjny temat klarnetu, który jest podejmowany przez różne instrumenty, poprzedza tajemniczy wstęp kontrabasów i wiolonczel – misteriowo. Całość rozwija się się dalej do burzliwego brzmienia wszystkich instrumentów aby zakończyć pogodzeniem się z losem i pytaniem dlaczego? Pozostającym bez odpowiedzi.

W trzeciej części przeżywamy wraz z autorem to, co głęboko odczuwał w sercu i jasno wypowiedział. Tajemniczy z początku niepokój w głuchych szmerach instrumentów smyczkowych, następnie ukazujący się w basach temat osnuty na melodii hymnu narodowego po którym pojawiają się nagle sygnały trąbek. Wzmacniająca się dynamika, chwile otuchy i wiary, wreszcie znowu groźny „motyw przemocy”. Z chaosu groźnych dźwięków wyłania się eksponowany na początku w basach śpiewny temat jakby mistyczny korowód duchów: temat oparty na motywach melodii „Jeszcze Polska nie zginęła”. Korowód duchów znika a na ziemi pozostaje żal, smutek i rozpacz ujęte w niesamowite dźwięki uroczystego marsza żałobnego jakby wizja Powstania Warszawskiego 1 sierpnia1944 r. (przygotowanie i wybuch). Wnet po tym ostatecznym ponurym zwątpieniu następuje pełne nadzieje SURSUM CORDA, obraz jasnej przyszłości świata w wyobraźni kompozytora. Na koniec wspaniała koda łącząca w sobie wszystkie tematy symfonii.

Prawykonanie symfonii odbyło się w grudniu 1908 r. Ogromny sukces jaki, symfonia odniosła w Bostonie zapoczątkował triumf dzieła na estradach Nowego Jorku, Waszyngtonu, Filadelfii, Baltimore, Londynu i Paryża. Prawykonanie polskie miało miejsce we Lwowie w 1910 r. w setną rocznicę urodzin Fryderyka Chopina.

Maestro Bogdan Olędzki

Jest absolwentem Akademii Muzycznej im. F. Chopina w Warszawie – klasa dyrygentury symfoniczno-operowej prof., prof. Bogusława Madeya i Bohdana Wodiczki (dyplom z wyróżnieniem). Swój warsztat dyrygencki doskonalił na kursach mistrzowskich w Los Angeles (1972), Weimarze (1974) i Leningradzie (1976). Debiutował w 1974 roku, prowadząc orkiestrę Filharmonii Narodowej w Warszawie. Następnie został dyrygentem Operetki Warszawskiej. Od 1980 roku pracował na stanowisku II dyrygenta w Filharmonii Poznańskiej. W latach 1982-84 pełnił funkcję dyrektora artystycznego i I dyrygenta Filharmonii Rzeszowskiej. Przez następne 15 lat (od roku 1984) był dyrygentem Teatru Wielkiego – Opery Narodowej w Warszawie. Od 2000 roku współpracuje z Operą w Łodzi, Krakowie, Gdańsku. Wielokrotnie prowadził koncerty we wszystkich polskich filharmoniach. Ma na swoim koncie liczne występy za granicą, m.in. w Niemczech, Szwajcarii, Danii, Holandii, Rosji, Szkocji, a także w USA, Brazylii, Chile, Tunisie. Brał udział w renomowanych festiwalach muzycznych: Warszawska Jesień, Aspecte Salzburg oraz w Skopje, Edynburgu, Karlsruhe. Dokonał wielu nagrań dla Polskiego Radia i Telewizji.

W repertuarze posiada blisko 70 oper, baletów i operetek oraz liczne utwory symfoniczne; a wiele miejsca na tej liście zajmuje także muzyka współczesna. Dyrygent jest propagatorem muzyki Bogusława Schaeffera.

BIOGRAFIA ORKIESTRY

Warszawska Orkiestra Symfoniczna i Kameralna „SONATA” im. Bogumiła Łepeckiego miała zaszczyt koncertowania pod tak wysokimi honorowymi patronatami, jak: Premierów RP, Marszałków Sejmu RP, Prymasa Polski, Nuncjusza Apostolskiego w Polsce, Biskupów Polowych Wojska Polskiego, Ewangelickiego Biskupa Wojskowego, Arcybiskupów i Biskupów Polskich Kościoła Rzymskokatolickiego oraz wielu Ambasadorów Polskich i Zagranicznych w tym m.in. Irlandii, Austrii, Izraela. W swojej ponad 1984-2016 – trzydziestoletniej historii orkiestra symfoniczna i kameralna „SONATA” koncertowała już ponad 650 razy w wielu miastach Polski i zagranicy.

W okresie swej działalności Orkiestra „SONATA” odbyła 10 artystycznych podróży zagranicznych po Europie, Bliskim Wschodzie, Ameryce Północnej uczestnicząc w kilku prestiżowych festiwalach m.in. w Brieve we Francji czy w Guadalajara w Meksyku.

Koncertowała trzykrotnie w Niemczech, dwukrotnie we Francji, w Belgii, Austrii, Szwecji, Wielkiej Brytanii, na Litwie, w Izraelu i Meksyku.

Występowała w takich miastach jak Paryż ,Londyn, Sztokholm, Wiedeń, Tel Awiw, Guadalajara, Essen, Duisburg, Recklinghausen, Birstonas, Ostersund, Warszawa, Kraków, Wrocław, Gdynia, Katowice i wielu innych. Jej koncertów wysłuchało w sposób bezpośredni około 500 tysięcy słuchaczy zaś za pośrednictwem Telewizji Polskiej, Niemieckiej i Izraelskiej – kilkanaście milionów.

Warszawska Orkiestra Symfoniczna „SONATA” im. Bogumiła Łepeckiego jest dziełem i instytucją Ojca i Syna ustanowionym w 1984 roku przez Powstańca Warszawskiego, dyrygenta i aranżera Bogumiła Łepeckiego. 2002 roku Prezes Zarządu Fundacji i dyrektor generalny orkiestry Pan Jacek Łepecki pośmiertnie nadał tytuł imienia orkiestrze jej twórcy. Uhonorowanego przez Prezydenta RP 1995 roku za wybitne zasługi w działalności artystycznej-Krzyżem Kawalerskimi Orderu Odrodzenia Polski.

Misją tej wspaniałej instytucji jest promocja ogromnego kapitału polskiej muzyki klasycznej symfonicznej i kameralnej ze szczególnym uwzględnieniem polskiej muzyki sakralnej i przepięknych polskich kolęd i dzieł Wielkopostnych oraz upowszechniania tradycji i historii oręża polskiego właśnie polskich kompozytorów.

Stąd właśnie na koncertach możemy wysłuchać w mistrzowskim wykonaniu dzieł wielkich polskich mistrzów takich jak : Stanisław Moniuszko, Karol Szymanowski, Fryderyk Chopin, Ignacy Jan Paderewski, Mieczysław Karłowicz, Józef Elsner, Zygmunt Noskowski, Władysław Żeleński, Feliks Nowowiejski, Miłosz Magin, Romuald Twardowski, Kazimierz Rozbicki, Wojciech Kilar, Grażyna Bacewicz ale także znajdziemy dzieła zarówno nawiązujące do opracowań biblijnych, jak i literackich czy ludowych.

Zatem Orkiestra zarówno symfoniczna jak i kameralna specjalizuje się i promuje polską myśl kompozytorską wszystkich wieków polskiej twórczości.

Warszawska Orkiestra Symfoniczna i Kameralna „SONATA” im. Bogumiła Łepeckiego od 33 lat jest wpisana swymi osiągnięciami w kulturę narodową którą współtworząc współcześnie promuje w Polsce, Europie i na Świecie.

Maestro orkiestry jest Pan Stanisław Winiarczyk – Wybitny Polski Dyrygent. Zapraszamy do zapoznania się z bogatą biografią międzynarodową na stronę www.orkiestrasonata.pl.

Kulturę Słowa żywego przedstawia Prezes Zarządu Fundacji i dyrektor generalny Warszawskiej Orkiestry Symfonicznej „SONATA” im. Bogumiła Łepeckiego Pan Jacek Łepecki uhonorowany w 2011 roku postanowieniem Prezydenta RP – na wniosek Kapituły Orderu Odrodzenia Polski, za wybitne zasługi w promowaniu i upowszechnianiu kultury muzycznej, za działalność na rzecz środowisk kombatanckich – Krzyżem Kawalerskimi Orderu Odrodzenia Polski.

Kulturę słowa żywego prezentuje dyrektor generalny symfoników Pan Jacek Łepecki