8. Dzieje Zakonu
DZIEJE ZAKONU
U źródeł
Zgromadzenie Sióstr Kanoniczek Ducha Świętego de Saxia jest żeńską gałęzią średniowiecznego, szpitalnego Zakonu Ducha Świętego, który powstał w XII wieku we Francji w celu świadczenia miłosierdzia najbardziej potrzebującym. Jego Założycielem był Gwidon – bogaty książę francuski, człowiek pobożny i wrażliwy na ludzkie cierpienie.
W 1175 roku ufundował on w swoim rodzinnym mieście Montpellier pierwszy szpital, służący chorym i ubogim i sam osobiście posługiwał zgromadzonym w nim biedakom.
Wielu młodych mężczyzn i kobiet, poszło w jego ślady i tak powstał Zakon, któremu Gwidon za Patrona obrał Ducha Świętego – Osobową Miłość Trójcy Przenajświętszej. Bracia i Siostry Zakonu Ducha Świętego, zwani popularnie „duchakami „ i „duchaczkami” z miłością w sercu świadczyli miłosierdzie potrzebującym w szpitalach, których z czasem zaczęło coraz więcej przybywać.
Należy pamiętać, że termin „szpital” miał kiedyś znaczenie o wiele szersze niż to jest dzisiaj. Łacińskie słowo „hospitalis” oznacza bowiem dom gościnny i długo jeszcze określano nim nie tylko miejsce, gdzie leczy się i otacza opieką chorych, ale także przytułek dla starców, kalek i ludzi niezdolnych do pracy, sierociniec, czy przystań dla wędrowców.
Szpitale Ducha Świętego założone przez Gwidona z Montpellier miały charakter uniwersalny – służyły wszystkim potrzebującym pomocy.
Zakon Ducha Świętego zyskał aprobatę papieską w 1198 roku.
Papież Innocenty III , w swej bulli z dnia 22 kwietnia 1198 roku tak scharakteryzował dzieło miłosierdzia realizowane przez Gwidona
z Montpellier:
„ Wśród wszystkich innych szpitali, nowo założony szpital Ducha Świętego, który założył w Montpellier ukochany syn Gwidon, wyróżnia się duchem zakonnym, jaśnieje światłością miłosierdzia i uczynkami doskonałej dobroczynności w odniesieniu do ubogich, a lepiej to wiedzą ci, którzy doznali dowodów miłosierdzia.
W 1204 roku papież Innocenty III zachwycony działalnością duchaków powierzył Gwidonowi oraz jego braciom i siostrom, ufundowany przez siebie szpital w rzymskiej dzielnicy SAXIA, czyniąc go jednocześnie generalnym domem Zakonu.
Zakon Ducha Świętego w świecie
W wiekach XIII, XIV i XV Zakon Ducha Świętego wspaniale się rozwijał. Kontynuując dzieło swego Założyciela i odpowiadając na ogromne potrzeby tamtych czasów, zakładał i prowadził w miastach całej Europy setki szpitali – przytułków.
W XV wieku liczba duchackich szpitali w Europie sięgała 1000.
W samej Francji, kolebce Zakonu , było ich około 400.
Duchacy mieli swoje placówki min. we Włoszech, Hiszpanii, w Kolumbii, Meksyku, Peru, na wyspie Santo Domingo i na Seszelach.
W pobliżu bramy każdego szpitala Ducha Świętego znajdowało się tzw. „koło” – rodzaj ruchomego bębna . Pełniło ono rolę dzisiejszego „okna życia.”
Wzorem dla wszystkich duchackich szpitali , był rzymski Szpital Ducha Świętego, który w XVII i XVIII wieku przeżywał apogeum swej świetności.
Z wypracowanego w nim modelu i systemu opieki nad porzuconymi
przez rodziców dziećmi , korzystały również inne instytucje opiekuńcze.
Był to system, na owe czasy, bardzo nowoczesny, gwarantujący pomoc, opiekę i wychowanie dzieciom przez całe życie.
Zakon Ducha Świętego w Polsce
Do Polski zakonnicy Ducha Świętego przybyli w 1220 roku. Sprowadził ich z Wiednia biskup krakowski Iwo Odrowąż i osadził na Prądniku pod Krakowem.
Tam też powstał pierwszy na ziemiach polskich duchacki szpital.
W 1244 roku biskup Jan Prandota przeniósł szpital z Prądnika do Krakowa. Oddał duchakom kościół parafialny św. Krzyża, a w jego pobliżu ufundował budynki szpitalne oraz klasztory dla braci i sióstr.
W zabudowaniach krakowskiego szpitala mieściło się :
– ok. 350 chorych,
– 100 sierot i podrzutków,
– przytułek dla ubogich i bezdomnych
– dom dla samotnych matek .
Szpital Ducha Świętego w Krakowie funkcjonował nieprzerwanie przez 650 lat. Niestety w 1892 roku historyczne budynki szpitalne
i klasztorne zostały zburzone.
Nie uratował ich nawet zdecydowany sprzeciw Jana Matejki.
Na miejscu szpitala stoi dziś Teatr im. Juliusza Słowackiego.
Pamięć o duchakach i ich szpitalu pozostała jedynie w zachowanych do dziś nazwach:
Placu Świętego Ducha i pobliskiej ul. Szpitalnej.
Oprócz Krakowa duchackie szpitale znajdowały się także
w Kaliszu, Sławkowie, w Sandomierzu, Stawiszynie i Wisznicach.
Niestety i one nie przetrwały do naszych czasów.
Apostolstwo dzisiaj
Obecnie Siostry Kanoniczki Ducha Świętego pracują na18 placówkach w Polsce i 5 za granicą. Odpowiadając na potrzeby współczesnego świata niosą miłość miłosierną chorym i samotnym w domach prywatnych oraz szpitalach: w Leżajsku i Krakowie, ośrodkach zdrowia w Afryce, w Burundii: w Bujumburze, Gatara i Buraniro.
Siostry otaczają opieką starsze i samotne kobiety w Domu Opieki w Leżajsku, pomagają dziewczętom spodziewającym się dziecka , pracując w Domu Samotnej Matki przy Sanktuarium Matki Bożej Brzemiennej w Gdańsku – Matemblewie oraz w Domu Obrony Życia w Pisarówce na Ukrainie.
Siostry troszczą się o dzieci z rodzin patologicznych i niewydolnych wychowawczo w placówkach opiekuńczo – wychowawczych w Pacanowie i Sułoszowej. Prowadzą przedszkola: w Lublinie / przedszkole integracyjne / i Krakowie, obejmują katechizacją dzieci i młodzież w szkołach państwowych w różnych miastach na terenie kraju.
Posługa sióstr obejmuje także księży emerytów. Siostry pracują w domach dla nich przeznaczonych w Częstochowie i w Rzymie.
Siostry wykonują ponadto różne prace przy parafiach, służąc jako kancelistki, organistki, zakrystianki, kucharki.
Oprócz działalności apostolskiej, zewnętrznej, siostry podejmują cichy apostolat modlitwy i cierpienia, ofiarując wszystko na większą chwałę Boga i dla zbawienia świata.
